Doodsbang in detentie, deel 2 over een homoseksuele asielzoeker uit Uganda in afwachting van uitzetting
Een week na mijn bezoek aan het detentiecentrum van Rotterdam, belt met zachte maar angstige stem Mulindwa me stipt elke ochtend en avond. Zelf kan ik hem omdat hij verblijvend in detentie is, niet bellen. Dagelijks breng ik hem verslag uit wat ik buiten zijn zicht om vanuit een gesloten detentie voor hem onderneem. Zoals zijn trouwe vrienden in zijn azc die geschokt zijn dat hij zo snel werd opgepakt na negatieve uitspraak van de Raad van State, hem missen en voor hem de mooiste, soms ook ontroerende brieven hebben geschreven. Maar ook foto’s gedeeld hebben waarin Mulindwa onderdeel is van een trotse familie, iets wat voor hem in Uganda ondenkbaar was. En zelfs zijn werkgever, waar hij in de keuken van zijn restaurant werkt en hem liefdevol omschrijft als iemand die gewoon een ontzettend lieve man is. Want niemand kan nog steeds niet bevatten waarom hij anders dan zijn directe omgeving door de IND niet erkend is als homoseksuele asielzoeker. Iemand die juist op zeer jonge leeftijd door zijn homofobe samenleving gevormd werd waarin hij nooit zijn werkelijke gevoelens zou kunnen tonen. En door dit besef uit zelfbehoud zich ontwikkelde als een wat introverte man.
Na het bezoek in het detentiecentrum van Rotterdam vandaag een week geleden, volgt een weekend waarin ik voor hem al zijn documenten doorspit zodat ik een rapport kan opstellen op basis van zijn identiteitsgroei in Nederland. Met de in detentie ingevulde vragenlijst en aanvullend onderzoek, lukt het uiteindelijk om op maandagochtend een 30 pagina’s rapport in te dienen bij zijn vreemdelingenadvocaat. Maar anders dan bedacht, voegt deze advocaat het toe bij het beroep tegen zijn verblijf in vreemdelingendetentie. Omdat het rapport was samengesteld voor een herhaalde asielaanvraag om uitzetting te voorkomen, doet een asieladvocaat melding bij de Vreemdelingendetentie in Schiphol. Waarna ik zelf de Vreemdelingendetentie in Schiphol aanschrijf met het rapport wat uiteindelijk zorgt dat daarmee zijn herhaalde asielaanvraag op dinsdag in gang wordt gezet. “Mulindwa komt naar ac Schiphol voor een hasa en krijgt een advocaat.” meldt de asieladvocaat me dinsdagmiddag triomfantelijk waaruit blijkt dat het rapport door de IND geaccepteerd is.
“Hello Sandro, I am so scared, I am now in Schiphol. Are they going to send me out?” klinkt paniekerig een doodsbange Muldindwa op woensdagmorgen over de telefoon. Hij had nog niet door dat het rapport van LGBT Asylum Support inmiddels geaccepteerd was door de IND. En daarmee automatisch zijn verblijf in vreemdelingendetentie in Rotterdam was opgeheven en hij naar Schiphol werd overgebracht. Want als je deze informatie niet krijgt, overgeleverd bent aan overheid, sta je enkel in deze omgeving van detentie, enkel wachtend op uitzetting, doodsangsten uit.
Ik leg hem de procedure uit dat hij in de vreemdelingendetentie van Schiphol, waar asielzoekers verblijven die op Schiphol in het transit deel om asiel vragen, door de IND gehoord zal worden en er een asieladvocaat aan hem gekoppeld zal worden. Om hem gerust te stellen, meld ik aan hem hoe hartverwarmend alle reacties zijn van zijn directe vrienden en iedereen in onze groepen waarmee we met meer dan 800 lhbtiq+ asielzoekers in contact staan en die met hem meeleven. Want dit is voor de vele lhbtiq+ asielzoekers die net zo doodsbang zijn als Muldindwa hun grootste angst wanneer dit hun zal overkomen. Want wie helpt je als je achter gesloten deuren verblijft? “Say thank you to all of them”, zegt Mulindwa bemoedigend tegen me en schrijf ik nog een korte update voorzien van regenboog emoticons in onze groepen.
De volgende dag, donderdag belt hij me vroeg op om te melden dat hij zijn nieuwe asieladvocaat zal spreken. Die blijkt voor mij geen onbekende te zijn waarmee ik hem gerust kan stellen. Ik vraag hem over de omstandigheden waaronder hij nu verblijft. Maar Mulindwa meldt me dat vandaag, deze vrijdag zijn gehoor gepland staat. “Bespreek alles met je advocaat, ook het rapport wat hij ontvangen moet hebben. Ik zal je advocaat een e-mail sturen”, geef ik hem als advies mee. S’ middags belt hij me dat hij met de advocaat niet het rapport heeft besproken. En ter plekke besluit ik omdat ik hem niet zelf kan bellen, om dan maar tijdens dit gesprek – zolang hij beltegoed heeft – het rapport waar de IND hem over zal bevragen, zo goed mogelijk zal uitleggen. Hoe bijvoorbeeld hij in zijn eerste procedure tijdens zijn gehoor al duidelijk maakte aan de IND dat hij de verschillen tussen een homofobe omgeving en een omgeving waarin hij zichzelf kan zijn, goed kon uitleggen. Maar dat de IND met zijn verklaring: ‘Ik heb de vrijheid, ik kan andere mensen ontmoeten, ik kan met ze praten zonder angst.” niets maar dan ook niets hiermee deed. Dat deze verklaring die ik gevonden heb in zijn dossier – maar eigenlijk nog veel meer – onderdeel vormen van het rapport waarin duidelijk onderbouwd gemaakt wordt waar de IND geen onderzoek deed. Zoals bijvoorbeeld wat het met je doet, volstrekt anders dan in land van herkomst, om zonder angst te durven praten. Maar ook een incompleet referentiekader waarbij al zijn verklaringen over zijn ontwikkelde zelfhaat volstrekt niet zijn meegenomen. En terwijl ik de opzet uitleg, merk ik ineens dat er geen verbinding meer is, het stil is…
Vandaag, anders dan al deze dagen, ben ik niet gebeld. Vandaag, vrijdag 14 juli heeft Mulindwa die nog steeds in detentie verblijft, zijn aanvullend gehoor enkel op basis van een rapport van LGBT Asylum Support. Een rapport op basis van zijn niet door de IND onderzochte identiteitsgroei in Nederland. Een rapport niet enkel op basis van een vragenlijst en nader onderzoek in zijn dossiers maar ook op basis van een belangrijke uitspraak bij de rechtbank die de stichting samen met een ook onterecht afgewezen Ugandese, lesbische asielzoekster en haar advocaat in de zomer van 2022 voor elkaar kreeg. En waar op basis van deze uitspraak en aanvullend onderzoek inmiddels meer dan 40 rapporten zijn samengesteld voor een groep van onterecht afgewezen lhbtiq+ asielzoekers en wat voor hen het verschil uitmaakt.
Vorig jaar schreef op basis van het door LGBT Asylum Support samengestelde boek Nietgaygenoeg De naakte waarheid – The naked truth de nieuwe directeur van de IND, Christine Nijkamp in een persoonlijke e-mail een verzoek voor een open gesprek. “We hebben immers hetzelfde doel: zorgen dat iedereen die bescherming nodig heeft dit ook krijgt.”, schreef zij.
Mijn enige gedachte voor vandaag is dat ik hoop dat diezelfde IND rechtvaardig en vanuit de menselijke maat naar hem kijkt en beoordeelt. Naar een kwetsbare man die vanuit een homofobe maatschappij hier in Nederland, in vrijheid zijn angsten en trauma’s overwon. Een man die door te vluchten voor wie hij is, voor het eerst in zijn leven kon ervaren wat vrijheid werkelijk inhoudt. Een vrijheid die voor iedereen in Nederland zo vanzelfsprekend lijkt maar juist voor getraumatiseerde lhbtiq+ asielzoekers vanuit een onzekere positie soms moeilijk te bevatten is. En dat vanuit die beoordeling, Mulindwa eindelijk die bescherming krijgt die hij nodig heeft.
Wordt vervolgd.
