“En waar staat LGBT voor?”, vroeg de vriendelijke medewerker van de balie van de vreemdelingendetentie in Rotterdam toen ze mijn visitekaartje van LGBT Asylum Support zag. Vanuit een zwaar bewaakte detentie, wat iets ‘minder’ klinkt dan gevangenis, verscholen op een industrie terrein naast het vliegveld van Rotterdam, vinden in Nederland uitzettingen plaats. Vandaag vrijdag 7 juli was ik daar om een Ugandese homoseksuele asielzoeker te spreken die op dinsdag na een negatieve uitspraak van Raad van State vrijwel direct vanuit zijn azc werd opgepakt en overgebracht naar detentie.
Voor mij was het de tweede keer in Rotterdam nadat ik al vaker in Zeist was geweest. Niet bepaald de beste omgevingen om een laatste poging voor een herhaalde asielaanvraag voor te bereiden. Iets wat afgelopen week nog lukte met een Nigeriaanse vrouw en haar twee zoontjes die met dit rapport op de dag dat een vlucht zou plaatsvinden terug naar homofoob Nigeria, op dezelfde dag uit detentie werden vrijgelaten. Maar ook een paar dagen we dit verhaal samen met haar konden vertellen in de Tweede Kamer. Een zeldzaamheid.
Na een uur onderhandelen bij de balie werd ik met pen en vragenlijst bij uitzondering naar binnen gelaten en was drie uur rijden niet voor niets geweest. Na de balie met beveiliging, een volgende afgesloten ruimte; tas opbergen in een locker en door de scanner naar een volgende ruimte waarbij nogmaals een vergrendelde deur enkel met signaal van buitenaf opengaat. Ook in deze wachtruimte voorzien van aan de vloer vastgeschroefde stoelen en enkele posters over kinderen in de gevangenis, hetzelfde principe. Terwijl een aantal mensen worden opgehaald die wachten om op bezoek te gaan bij een gedetineerde, word ik door een beveiliger opgemerkt. “Ah, u bent de man met de vragenlijst, de uitzondering”, Waarbij ik aangeef al jaren uitzondering te zijn maar daar in gegroeid te zijn. De aardige medewerker van het justitieel complex brengt me via een smalle gang waar direct daarop toelopend, iemand in een soort van balie van waaruit alles overzien kan worden, mij recht aankijkt. Ik word verwezen naar bespreek kamer met het nummer 9 die normaal gesproken door advocaten gebruikt wordt. Een tafel, drie stoelen. Vaste telefoon op tafel. Groezelige wanden en anders dan de tropische temperaturen buiten, onaangenaam koel.
Mulindwa arriveert een kleine 10 minuten later nadat hij met een anoniem nummer met te weinig beltegoed me in paniek bij de balie belde. “Je komt toch wel he?” Rode ogen, verder goed verzorgd maar zichtbaar enorm bang, komt hij de kamer binnen. We geven elkaar een stevige hug terwijl de beveiliging de deur wagenwijd openzet. Snel beginnen we met de vragenlijst voor zijn herhaalde asielaanvraag die zijn advocaat eerder geprobeerd had in te vullen maar vanwege een netwerkfout niet kon versturen. We komen er moeizaam door heen en ik zie, merk hoe moeilijk het voor hem is met de gedachte al met één been terug te zijn in Uganda en vragen die juist over Uganda gaan te beantwoorden. Het is zijn ergste nachtmerrie denkbaar die hem nu in detentie elke nacht, elk moment onverwachts bezoekt en waar hij zichtbaar onder lijdt. “Kijk, hoe ik in een paar dagen al ben afgevallen”.
Ik probeer hem op de been te houden. Dat al zijn vrienden en zelfs zijn werkgever met alle medewerkers van het restaurant waar hij werkt, een brief ondertekend hebben. Maar het is moeilijk om een vragenlijst in te vullen die aanleiding moet geven hoe hij positieve veranderingen in Nederland heeft ervaren terwijl hij nu in detentie verblijft. Toch verklaart hij die voldoende maar zijn het vooral de zachte woorden als ‘fear’ die hem het ergste doet vrezen als deze herhaalde asielaanvraag niet gaat lukken.
IJverig probeer ik zijn antwoorden bij te houden en redden we het net in tijd als de bewakers ons melden, nog 5 en daarna nog 3 minuten. We nemen afscheid en een lange hug van een doodsbange man volgt die net daarvoor zijn diepste angsten aan mij verklaarde. Zijn grootste doodsangst terug te moeten naar het meeste homofobe land ter wereld met de ergste wetten naar lhbtiq+. Een land wat hem bovendien in alles gevormd heeft. Schuw, introvert, zich niet durven uitspreken of verdedigen, zich verbergen en alles uit de weg moeten lopen puur uit diepgewortelde angst. Iets waar de IND werkelijk niets begreep en vanuit de gedachte dat iedereen inzicht moet kunnen geven, hem volledig afwees. Een man die juist de laatste 4 jaar van zijn leven eindelijk erachter kwam hoe een leven zonder angst kan zijn. Zijn omgeving als family beschouwde, een new home. Zoals op de boot van LGBT Asylum Support tijdens Utrecht Pride waar ik hem voor het eerst kon zien lachen.
Als ik wegloop zie ik een medewerker blauwe handschoenen aandoen om hem opnieuw te fouilleren voordat hij weer achter een zwaar beveiligde deur verdwijnt, terug naar zijn afdeling gebracht wordt. Ik zwaai nogmaals en loop weer naar de wachtruimtes, dezelfde route terug en waar voordat ik detentie Rotterdam verlaat, ook de ingevulde vragenlijst volledig gecheckt wordt. En ik weet, als ik buiten sta, is het tropisch warm. En ik weet na ruim drie uur rijden ben ik weer thuis. Maar wat moet het voor hem zijn als hij na meer dan 4 jaar wachten in Nederland –zijn nieuwe, veilige thuis – terugkomt in een land waar hij met de minste verdachtmaking de doodstraf kan verwachten om wie hij is?
Wordt vervolgd. #Uganda #gay #detention #lgbtqcommunity #lgbtqpride #LGBTAsylumSupport #oeganda #Doodsbang #ugandagay #ugandalgbti #detentie #gevangenis #prison #asiel #asylum #lgbtasylum #gay #GayUganda
